Skip to content

โฟร์แมนก่อสร้างมีหน้าที่อะไร ทำไมต้องมีในไซต์งาน?

ในไซต์งานก่อสร้างที่เต็มไปด้วยช่าง อุปกรณ์ วัสดุ และเสียงดังตลอดเวลา คุณอาจเคยเห็นคนหนึ่งที่ยืนถือแบบ คุยกับวิศวกร แล้วหันไปสั่งช่างให้เทปูนหรือวางอิฐ เขาคนนั้นคือ “โฟร์แมน” หรือที่ในภาษาอังกฤษเรียกว่า Foreman

หลายคนอาจสงสัยว่า โฟร์แมนคืออะไร ทำไมดูเหมือนจะสั่งได้ทุกคน แล้วโฟร์แมนต้องเรียนอะไร ทำไมถึงได้คุมงาน?

บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับอาชีพนี้ให้มากขึ้นครับ พร้อมอธิบายแบบคนไม่มีความรู้ ไม่ต้องเป็นวิศวกรก็เข้าใจได้ครับ

Foreman คือตำแหน่งอะไรในวงการก่อสร้าง?

โฟร์แมน (Foreman) คือ หัวหน้างานภาคสนาม หรือจะเรียกว่า “แม่ทัพของไซต์งาน” ก็ไม่ผิด
หน้าที่หลักของโฟร์แมนคือคอย ควบคุม ตรวจสอบ และประสานงาน ให้การก่อสร้างเป็นไปตามแบบและแผนที่วางไว้

พูดง่าย ๆ ก็คือ…

โฟร์แมน คือ “ตัวกลาง” ที่เชื่อมระหว่าง ช่าง – วิศวกร – เจ้าของโครงการ

เขาไม่ได้แค่นั่งสั่งงาน แต่ต้องรู้ รายละเอียดทุกขั้นตอน และพร้อมแก้ปัญหาหน้างานแบบเรียลไทม์ เช่น วัสดุขาด, งานไม่ตรงแบบ, ฝนตกกระทันหัน ฯลฯ

หน้าที่ของโฟร์แมน มีอะไรบ้าง?

ถ้าคุณคิดว่าโฟร์แมนมีหน้าที่แค่ ยืนดู คุณคิดผิดครับ เพราะจริง ๆ แล้วโฟร์แมนต้องมีภาระหน้าที่เยอะมาก

หน้าที่หลักของโฟร์แมน ได้แก่

  • ควบคุมงานให้เป็นไปตามแผนและแบบก่อสร้าง

  • ตรวจสอบคุณภาพวัสดุ และเทคนิคที่ช่างใช้ เช่น ผูกเหล็กได้มาตรฐานไหม

  • ประสานงานกับวิศวกร ผู้ออกแบบ และเจ้าของงาน

  • รายงานความคืบหน้าและปัญหาที่เกิดขึ้น

  • ดูแลความปลอดภัยของไซต์งาน และผู้ปฏิบัติงาน

  • ตรวจสอบการใช้แรงงานและเวลาทำงานของช่าง

  • แก้ไขปัญหาหน้างานเฉพาะหน้า เช่น ฝนตก วัสดุไม่ตรงแบบ

ทุกวันของโฟร์แมนคือการตัดสินใจ และต้อง “ลุย” หน้างานจริงอยู่เสมอ

โฟร์แมนต้องจบอะไร เรียนอะไรถึงเป็นโฟร์แมนได้?

หนึ่งในคำถามยอดฮิตคือ โฟร์แมน ต้องจบอะไร ถึงจะทำงานนี้ได้?

คำตอบคือ วุฒิการศึกษาขั้นต่ำมักเริ่มที่ ปวช./ปวส. สาขาก่อสร้าง โยธา สถาปัตยกรรม หรือไฟฟ้า จากนั้นอาจต่อยอดเป็น วิศวกรรมศาสตร์ ก็ได้

แม้บางคนไม่ได้จบสูง แต่ถ้ามีประสบการณ์และความสามารถ ก็สามารถขึ้นมาเป็นโฟร์แมนได้เช่นกัน

ทักษะที่สำคัญ

  • อ่านแบบก่อสร้างและเข้าใจการถอดแบบ

  • สื่อสารได้ทั้งกับช่างและวิศวกร

  • มีภาวะผู้นำ และแก้ปัญหาเฉพาะหน้าเก่ง

  • เข้าใจเรื่องวัสดุก่อสร้างและขั้นตอนการทำงาน

ถ้าโฟร์แมนมีความเป็นมืออาชีพ โครงการจะไหลลื่นแบบไม่มีสะดุดเลยครับ ถ้าอยากรู้ว่า โฟร์แมนสำคัญแค่ไหน ถ้าไม่มีจะเกิดอะไรขึ้น ลองอ่านประกอบกันจะเข้าใจระบบคุมงานได้ดียิ่งขึ้นครับ

โฟร์แมนมีกี่ประเภท? แล้วต่างกันยังไง?

ในโลกแห่งงานก่อสร้าง ไม่ใช่โฟร์แมนทุกคนจะทำเหมือนกันนะครับ เพราะมีการแบ่งตามลักษณะงานด้วย

ประเภทของโฟร์แมน

  1. โฟร์แมนโยธา – คุมงานโครงสร้าง เช่น เสา คาน พื้น ฐานราก

  2. โฟร์แมนสถาปัตย์ – คุมงานตกแต่ง ทั้งภายนอกและภายใน

  3. โฟร์แมนระบบ – ดูแลงานระบบไฟฟ้า ประปา แอร์ ฯลฯ

  4. โฟร์แมนงานถนน/โครงการพิเศษ – เช่น งานทางด่วน ทางรถไฟ

  5. โฟร์แมนโรงงาน – ควบคุมงานก่อสร้างในภาคอุตสาหกรรม

ใครจะเป็นโฟร์แมนสายไหน ขึ้นอยู่กับความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ครับ

ความท้าทายและความรับผิดชอบของโฟร์แมน

โฟร์แมนเป็นตำแหน่งที่ทั้ง หนักงานและหนักใจ เพราะต้องรับแรงกดดันจากหลายฝ่าย

ความท้าทายที่โฟร์แมนเจอเป็นประจำ

  • ต้อง “คุมคน” หลายสิบคนให้ทำงานไปในทิศทางเดียวกัน

  • ต้องรับคำสั่งจากวิศวกร แล้วอธิบายให้ช่างเข้าใจ

  • ต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้า เช่น น้ำไม่ไหล, คนไม่มา, วัสดุขาด

  • ต้องแบกรับความปลอดภัยของคนในไซต์

บางวันฝนตกหนัก งานเลื่อน ต้องคุยกับเจ้าของ อีกวันคนงานทะเลาะกัน…โฟร์แมนต้อง “เอาอยู่” ทุกสถานการณ์ครับ!

โฟร์แมนต่างจากวิศวกรหรือผู้จัดการโครงการยังไง?

หลายคนเข้าใจผิดว่า “โฟร์แมนกับวิศวกร” คือคนเดียวกัน ความจริงแล้วตำแหน่งต่างกันชัดเจนครับ

ตำแหน่งหน้าที่
วิศวกรวางแผน, คำนวณ, เซ็นแบบ, ควบคุมภาพรวม
ผู้จัดการโครงการ (PM)บริหารเวลา, งบประมาณ, ประสานงานกับลูกค้า
โฟร์แมนคุมงานภาคสนาม, ตรวจงานจริง, แก้ปัญหาหน้างาน

โฟร์แมนเปรียบเสมือน หัวหน้าหน้างาน ที่ต้องเข้าใจทั้งวิศวกรและช่าง ถ้าเปรียบกับห้องเรียน โฟร์แมนก็คือ “หัวหน้าห้อง” นั่นแหละครับ

รายได้และเส้นทางอาชีพของโฟร์แมน

สำหรับคนที่สนใจอยากเดินทางสายนี้ บอกเลยว่า มีอนาคต และ เติบโตได้แน่นอน แต่งานค่อนข้างทรหดเลยครับ

รายได้โดยประมาณ

  • โฟร์แมนจบใหม่: 15,000 – 20,000 บาท

  • มีประสบการณ์ 3-5 ปี: 25,000 – 35,000 บาท

  • โฟร์แมนระดับ Senior หรือโปรเจกต์ใหญ่: 40,000+ บาท

เส้นทางการเติบโต

  • จากโฟร์แมน > Supervisor > Site Engineer > Project Manager

  • หรือเปิดบริษัทรับเหมาก่อสร้างเองได้ในอนาคต

โฟร์แมนในมุมมองของช่างและเจ้าของบ้าน

ช่างมองโฟร์แมนยังไง?
ในงานรับเหมาก่อสร้างส่วนใหญ่เคารพครับ (ถ้าโฟร์แมนสื่อสารดีและช่วยแก้ปัญหา) เพราะโฟร์แมนที่เข้าใจช่าง จะทำให้หน้างานราบรื่น เวลามีผู้คุมงาน ช่างไม่ค่อยปลื้มสักเท่าไหร่ เพราะช่างบางคนทำงานไม่ละเอียดแต่ดันเจอโฟร์แมนเอาเป๊ะทุกจุด

เจ้าของบ้านล่ะ?
หลายคนมองว่าโฟร์แมนคือคนที่ ช่วยให้ฝันเป็นจริง เพราะงานจะออกมาดีหรือไม่ดี ก็อยู่ที่การควบคุมของโฟร์แมนนี่แหละ แต่ถ้าเป็นงานสร้างบ้าน ส่วนมากเจ้าของไม่อยากจ้างเพราะมักมีค่าใช้จ่ายที่ไม่คุ้ม แต่ถ้าบ้านเกิดปัญหาหรือผู้รับเหมาเทงาน..นั่นล่ะหลายท่านมักเกิดความเสียดาย

อยากเป็นโฟร์แมนต้องเริ่มยังไง? แนะนำจากมืออาชีพ

สำหรับคนที่สนใจ อยากเข้าสู่วงการนี้ ลองอ่านหัวข้อพวกนี้ได้เลยครับ

  1. เรียนสายช่าง เช่น ปวช./ปวส. สาขาก่อสร้าง/โยธา

  2. หาประสบการณ์จากงานจริง เช่น ช่างผู้ช่วย หรือแรงงานในไซต์

  3. หัดอ่านแบบก่อสร้าง ถอดแบบ และจัดวัสดุ

  4. ฝึก Soft Skills: การสื่อสาร, การตัดสินใจ, ความเป็นผู้นำ

  5. สมัครงานกับบริษัทรับเหมาก่อสร้าง หรือโครงการขนาดกลาง-ใหญ่

  6. อย่าหยุดพัฒนา เรียนออนไลน์เพิ่มเติม หรือทำใบรับรองถ้าเป็นไปได้

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโฟร์แมน

Q: โฟร์แมนต้องเก่งเรื่องอะไรที่สุด?
A: การสื่อสารและแก้ปัญหาเฉพาะหน้า เพราะต้องประสานงานหลายฝ่ายในเวลาเดียวกัน

Q: โฟร์แมนทำงานกับใครบ้าง?
A: ช่าง, วิศวกร, ผู้รับเหมา, เจ้าของงาน, ฝ่ายจัดซื้อ, ฝ่ายควบคุมคุณภาพ

Q: เรียนออนไลน์เป็นโฟร์แมนได้ไหม?
A: เรียนได้ในเบื้องต้น เช่น อ่านแบบ หรือบริหารงานก่อสร้าง แต่ควรมีประสบการณ์จริงควบคู่ด้วย

Q: งานโฟร์แมนมีเฉพาะไซต์ใหญ่ไหม?
A: ไม่ครับ แม้แต่บ้านเดี่ยวเล็ก ๆ ก็ต้องมีโฟร์แมนดูแลหน้างานเหมือนกัน แต่ขึ้นอยู่กับเจ้าของบ้านว่าอยากใช้บริการด้านนี้ไหม..แต่ปัจจุบันเริ่มให้ความสำคัญและมีให้เห็นมากขึ้นครับ

สรุป โฟร์แมนคือฟันเฟืองสำคัญของทุกงานก่อสร้าง

โฟร์แมน ไม่ใช่แค่คนที่ “ยืนดูหน้างาน” แต่คือผู้ที่ทำให้ทุกอย่างในไซต์ก่อสร้าง เดินหน้าตามแผน ได้อย่างราบรื่น เขาคือ “แกนกลาง” ที่เชื่อมโยงทุกคนในโครงการ ตั้งแต่คนงานจนถึงเจ้าของบ้าน

หากไม่มีโฟร์แมนที่ดี งานอาจเสร็จไม่ทัน งบบาน และเกิดความเสี่ยงมากมาย
เพราะฉะนั้น อย่ามองข้าม “ผู้ปิดทองหลังพระ” ที่ชื่อว่า โฟร์แมน ครับ!

แชร์บทความ

บทความที่เกี่ยวข้องในการดูแลและสร้างบ้าน